ga naar hoofdinhoud
Informatie voor zorgverleners Behandelprotocollen Graft versus host disease (GvHD) Diagnostiek acute GvHD

Klinische uitingen

Huid (70-80%)

Kenmerken:

  • Maculopapulaire exantheem, jeukend en soms pijnlijk
  • Voorkeursplaatsen: nek, achter de oren, coeur-streek en schouders, handpalmen en voetzolen
  • In ernstige gevallen: gegeneraliseerd erytheem, blaarvorming en afbladeren huid
  • Kenmerkend bij PA onderzoek: apoptose van keratinocyten en lymfocytair infiltraat 

Differentiaal diagnose:

  • Medicamenteus / toxisch
  • 'Engraftment' syndroom
  • Virale infecties: Coxsackie, echo-virus, entero-virus, hepatitis A, EBV, CMV, Parvovirus B19, adenovirus, HHV-6 en HHV-7 

Lever (30-50%)

Kenmerken:

  • Cholestase:
    • Hyperbilirubinemie
    • Verhoogde AF en gamma-GT
    • Na DLI echter vaak een ‘hepatitis-patroon' met verhoogde ASAT en ALAT
    • Bij PA onderzoek: apoptose gal epitheelcellen en een lymfocytair infiltraat in portale velden; echter bij ‘hepatitis-patroon' lever parenchym / hepatocyten aangedaan. Soms in ernstige gevallen 'vanishing bile ducts' 

Differentiaal diagnose:

  • Medicamenteus / toxisch: ciclosporine, corticosteroïden, orale anticonceptie (Dubin Johnson / Rotor syndroom)
  • Virale hepatitis en opportunistische infecties (bijvoorbeeld mycobacterieel, Candida)
  • Veno-occlusieve ziekten (VOD)
  • 'Engraftment' syndroom
  • Galwegziekten
  • Cholestase bij sepsis en TPV
  • EBV ziekte / PTLD

Darm (30-50%)

Twee separate entiteiten:

  • GvHD van de bovenste tractus digestivus (maag en duodenum) (20-40%):
    • Misselijk en braken
    • Verminderde eetlust en vol gevoel
  • GVHD van de onderste tractus digestivus / intestinale GvHD (dunne en/of dikke darm):
    • Diarree (>1 liter/dag)
    • Bloederige diarree en abdominale krampen
    • Vaak gelijktijdig acute GvHD van huid of lever
    • Kenmerkend bij PA onderzoek: apoptose van darm epitheelcellen, optreden van crypt necrose en soms denudatie met vaak een lymfocytair infiltraat 

Differentiaal diagnose:

  • Mycofenolate mofetil (kan intestinale ulceraties veroorzaken)
  • 'Engraftment' syndroom
  • Infecties:
    • Viraal: CMV, adenovirus, astrovirus, norovirus
    • Bacterieel (vaak ander klinisch en scopisch beeld)
    • Mycobacteriële infecties
    • Cryptosporidium infectie 

Ogen

Bij ernstige acute GvHD kunnen ogen ook betrokken raken.

Laboratoriumonderzoek

Algemeen

Het laboratoriumonderzoek bij verdenking op GvHD is, naast het bepalen van de leverfunctie parameters, meestal niet specifiek. Aandachtspunten:

  • Trombocytopenie (graft-versus-stroma)
  • Eosinofilie perifeer bloed, beenmerg en weefsels
  • Laag albumine (met name bij ernstige darmbetrokkenheid)

Uitsluiten van alternatieve oorzaken (op indicatie):

  • Feces kweken (Clostridium toxine)
  • Diagnostiek naar virale infecties

Histologie - Verricht biopsieën!

Afnemen voor start van de therapie.

  • Huid:
    • Biopteer aangedane gebieden
  • Gastro-intestinaal:
    • Combineer een sigmoidoscopie met een gastroduodenoscopie (OGD). Indien niet haalbaar op zijn minst een sigmoidoscopie
    • Overleg met MDL arts. Bel voor scopie ≤24 uur
    • Ook biopteren als er macroscoprisch geen afwijkingen zijn!
  • Lever:
    • In geval van onbegrepen levertestafwijkingen
    • Houdt rekening met bloedings­complicaties en stolling­stoornissen

Beeldvorming

  • Echo of CT scan (op indicatie, uitsluiten van alternatieve oorzaken)

 

Ga terug naar de homepage Graft versus host disease.

Ga terug naar de algemene homepage Behandelprotocollen.